Het thema van het huidige seizoen van de Miry-concerten, Mare Nostrum, verwijst niet alleen naar de Middellandse Zee zoals ze door de Romeinen werd genoemd, maar onder andere ook naar een operatie, uitgevoerd in 2013 door de Italiaanse overheid. Dankzij een actieve ‘search and rescue’-tactiek redde de Italiaanse zeemacht in dat jaar het leven van meer dan 130.000 bootvluchtelingen op de Middellandse Zee. Na amper één jaar bleek de operatie te duur en werd ze stopgezet. Toen ik merkte dat Bruno Mantovani rond diezelfde tijd ‘One-Way’ schreef, zag ik een frappante gelijkenis tussen de titel en het verhaal van de talloze vluchtelingen: in de noodgedwongen zoektocht naar een (betere) toekomst is er geen weg terug. Ook als die tocht een tocht door de hel wordt.

Kottos, één van de reuzen-met-honderd-handen wiens naam ‘hij die wrok koestert’ betekent, werd vlak na geboorte naar de Tartaros verbannen, het ergste deel van de onderwereld waar de geesten van de doden die bij leven uitzonderlijk slechte dingen hadden gedaan of de goden hadden uitgedaagd, worden gestraft. Componist Iannis Xenakis, die zelf zijn land is moeten ontvluchten omdat hij ter dood was veroordeeld wegens communistische sympathieën, belichaamt met Kottos de helletocht van het vluchten en het nooit ingeloste verlangen naar zijn thuis, het mythologische Griekenland.

De melodieën uit Syrië zijn bestaande melodieën die ik voor cello heb getranscribeerd. Ze symboliseren de heimwee naar het ontvluchte land, maar tegelijk ook wat je van kostbaars meeneemt op de queeste naar een beter leven.

In de Romeinse mythologie bepaalden drie schikgodinnen, de zgn. Parcae, iemands levensloop. Nona spon de levensdraad, Decima bepaalde de lengte, en Morta knipte ze af. Samen bepaalden ze het lot van elke sterveling. De jonge Luikse componist Stefan Hejdrowski schreef in 2017 ‘Parcae’ voor me.

Berio schreef zijn laatste Sequenza, nummer 14 voor cello, voor Rohan De Saram. Hij stierf voor hij de compositie kon afmaken. De Saram: “I feel great sorrow that we did not have the opportunity to meet in August 2003, as planned, in order to finalise technical details. His last words to me were, “See you in August!” De laatste in de reeks, en de laatste compositie.

Toen ik met De Saram aan Sequenza XIV aan het werken was, liet hij me op een bepaald moment weten dat ‘het meer mocht zingen’.Een gezongen verhaal op cello. Balancerend tussen mythe en werkelijkheid, tussen heimwee en afkeer, tussen vrije keuze en het lot. Van het begin tot het definitieve einde: in één richting.

– Benjamin Glorieux (solist) –